Wstęp

Kiedy słucha się opowieści pieszych o chodzeniu po mieście, można zauważyć, że powtarzają się w nich pewne wątki. Okazuje się, że choć piesi chodzą w różnych miejscach, wszędzie napotykają te same sytuacje. Postanowiliśmy je skatalogować w formie atlasu tak jak robi się to z mapami czy roślinami. Uznaliśmy, że będzie to dobre podsumowanie projektu „Miasto dla ludzi. Lubelskie standardy infrastruktury pieszej”. budujące pomost między doświadczeniem przechodniów, wrażliwością decydentów na sprawy mieszkańców i wiedzą projektantów.

Projekt Standardów zamieszczony na końcu Atlasu stanowi podstawę do fachowego opracowania przeznaczonego do wdrożenia przez Urząd Miasta. Odpowiada on na pytanie, JAK tworzyć miasto przyjazne pieszym. Niniejsza publikacja stara się natomiast odpowiedzieć na pytanie, DLACZEGO to robić: dlaczego jedne rozwiązania są dla pieszych wygodne, a inne powodują niepotrzebne komplikacje. Co wtedy czują piesi? Punktem wyjścia jest dla nas działanie ludzkiego ciała jako źródła wrażeń zmysłowych oraz jako mechanizm w spoczynku i w ruchu. Staramy się w Atlasie „myśleć nogami” i „chodzić zmysłami”. Mamy nadzieję, że takie wczucie się w sytuację przechodniów pomoże decydentom i projektantom zdobyć wiedzę zwaną care-why, która tworzy motywację niezbędną do stosowania wiedzy know-how.

Przyzwyczajeni jesteśmy do postrzegania świata przez pryzmat osobnych bytów, które możemy zdobywać i gromadzić. Tymczasem idea Atlasu polega na skatalogowaniu związków między tymi bytami – pieszym i elementami jego otoczenia – wynikającymi z budowy ludzkiego ciała, sposobu ruchu, postrzegania otoczenia, celów przebywania w przestrzeni publicznej oraz interakcji z różnymi sposobami jej organizacji i urządzenia. Jest więc to prezentacja relacji i zależności człowiek-otoczenie a nie samych rozwiązań przestrzennych. Sukces projektanta zależy bowiem od udanej relacji między wdrożonym rozwiązaniem a użytkownikiem, nie zaś od udanego wdrożenia samego rozwiązania. Pomysł skatalogowania relacji człowiek-przestrzeń w formie atlasu została zainspirowana książką Gordona Cullena „Townscape” („Obraz Miasta”, Lublin 2011). Jej Autor pokazał nam, że przestrzeń publiczna to spektakl, który możemy intensywnie przeżywać, barwnie opisywać i krytycznie recenzować. Mamy prawo rozumieć, co i dlaczego przeżywamy a także domagać się, aby te przeżycia były lepsze i bogatsze.

Podstawą układu treści w Atlasie są cztery moduły projektu „Miasto dla ludzi”, w ramach których wyodrębniliśmy kilka tematów według innych kryteriów ze względu na ich własną specyfikę. Niniejsze opracowanie nie ma na celu wyczerpania tematu, lecz wskazania najważniejszych, a czasem najbardziej subtelnych, aspektów relacji pieszy-otoczenie.

Podsumowując, z Atlasu sytuacji pieszych może korzystać:

• PIESZY, aby poznawać z nim przestrzeń miejską, uczyć się rozpoznawać, werbalizować swoje wrażenie i rozumieć ich przyczyny;
• PREZYDENT, RADNY, aby rozumieć, z jakich „klocków” składa się przestrzeń dla pieszych i pomagać we współpracy między różnymi urzędowymi wydziałami, które te klocki osobno składają;
• URZĘDNIK, PROJEKTANT, aby skorzystać z doświadczenia pieszych (tzw. user expeperience) i dzięki temu tworzyć rozwiązania przestrzeni publicznej lepiej dostosowane do potrzeb użytkowników.

Życzymy owocnej lektury!

Marcin Skrzypek, pomysłodawca i autor Atlasu

w imieniu Zespołu projektu „Miasto dla ludzi. Lubelskie standardy infrastruktury pieszej”